insülin pompası

Bu yazımızda İngiltere’de yapılmış olan oldukça etkili çözümler sunan Yapay Pankreas Davranışlı İnsülin Pompası çalışmasını sizinle paylaşmak istiyorum.

Diyabetli olan yaşı küçük arkadaşlarımız için özellikle ilk zamanlarda hem diyabetli kişi hem de ailesi sıkıntılar yaşayabiliyor. Yazıda bahsi geçecek olan yapay pankreas görevi yapan bu cihaz tip 1 diyabeti yönetmekte oldukça etkili görünüyor. Gelin beraber bu cihazı inceleyelim.

Cihaz, verilmesi gereken insülin miktarını belirlemek için özel bir algoritma kullanır.

Cihazdaki uygulamanın kullandığı bu algorirma öngörülen veya gerçek zamanlı glikoz seviyelerine göre sağladığı insülin miktarını otomatik olarak ayarlar, yani ebeveynlerin yalnızca yemek zamanlarında insülini izlemesi ve uygulaması gerekir.

New England Journal of Medicine’de yayınlanan bir araştırmaya göre de, cihaz kan şekeri düzeylerini yönetmede mevcut teknolojiden daha etkilidir.

Tip 1 diyabeti yönetmek, özellikle yaşı küçük çocuklarda, gereken insülin seviyelerindeki ve her çocuğun tedaviye nasıl yanıt verdiğindeki değişkenliğin yanı sıra ne kadar yedikleri ve egzersiz yaptıklarına ilişkin öngörülemezlik yetişkin insanlara göre daha fazla olduğundan zordur.

Klasik Kan Şekeri Ölçme Yönteminde Parmaktan Kan Numunesi Alınması

Bu öngörülemezliğin sonucu olarak çocuklar, ölümcül olabilen veya vücuda zarar verebilecek tehlikeli düzeyde düşük kan şekeri düzeyleri (hipoglisemi) ve yüksek kan şekeri düzeyleri (hiperglisemi) açısından özellikle risk altındadır.

Birçok çocuk günümüzde glikoz seviyelerini sürekli izleyen ve deriye yerleştirilmiş bir aparata bağlı bir pompa aracılığıyla insülin veren cihazlar kullanıyor. Ancak bunun için ebeveynlerin sıklıkla glikoz seviyelerini gözden geçirmesi ve ardından ihtiyaç duydukları insülin miktarını cihaz üzerinden manuel olarak ayarlaması gerekiyor.

Bununla birlikte, bu yeni teknoloji, kandaki glikozu gösteren bir sistem ve insülin pompası ile birlikte yapay bir pankreas gibi davranan ve gerçek zamanlı glikoz seviyelerine göre sağladığı insülin miktarını otomatik olarak ayarlayan bir uygulama kullanıyor. Bu da manuel olarak gün içerisinde bir müdahaleye gerek bırakmıyor. Çünkü sürekli bir şekilde kan şekeri ölçümü gerçekleşerek ona göre cihazdan insülin çıkışı oluyor.

Uygulamayı geliştiren kişiler geçmiş deneyimlere dayanarak insülin seviyeleri hakkında tahminler yaptığını ve günün belirli saatlerinde çocuğun ne kadar ihtiyacı olduğunu “öğrenebildiğini” belirtiyorlar.

Uluslararası yapılan bir araştırmada, yaşları 1-7 arasında değişen tip 1 diyabetli 74 çocuğu içeriyordu.

Tüm çocuklar 16 hafta boyunca bahsettiğimiz uygulamayı (CamAPS FX) kullandılar ve ardından yine 16 hafta boyunca normal tedaviyi (sensörle güçlendirilmiş pompa tedavisi) kullandılar.

Ortalama olarak, çocuklar CamAPS FX kullanırken günlerinin yaklaşık dörtte üçünü (%72) glikoz seviyeleri için hedef aralıkta geçirdi – bu oran mevcut teknolojiden neredeyse yüzde dokuz puan daha yüksek.

‘Güvenli ve etkili’


Baş yazar Dr. Julia Ware şunları söyledi: “CamAPS FX, hipoglisemi riskini arttırmadan hiperglisemi ve ortalama kan şekeri seviyeleri dahil olmak üzere çeşitli komplikasyonlarda iyileştirmelere yol açtı.

“Ebeveynler yapay pankreasımızı ‘hayat değiştiren’ olarak tanımladılar, çünkü bu, özellikle geceleri, çocuklarının kan şekeri seviyeleri hakkında endişelenmek için daha az zaman harcayabilecekleri ve rahatlayabilecekleri anlamına geliyordu.”

Sam Wright, altı yaşındaki kızı Sofia’ya parmaktan alınan kan yöntemiyle kan şekerini ölçer ve bunu da yapmak için geceleri alarm kurardı.

Şimdi uygulamayı kullanarak şunları söyledi: “Tanıdan bu yana ilk kez rahatlayabileceğimi hissediyorum.”

Bu önemli çalışma, yapay pankreasın küçük yaştaki çocukların tip 1 diyabetlerini yönetmelerine yardımcı olmak için güvenli ve etkili bir yol olabileceğini gösteriyor ve uygulamanın potansiyeline dair daha fazla kanıt sağlıyor.

İnsülin pompası, kemerinize, cebinize yerleştirebileceğiniz veya kıyafetlerinizin altına gizleyebileceğiniz küçük cep telefonunu büyüklüğüne sahip portatif bir cihazdır.

İnsülin pompaları kısa etkili ve hızlı etkili insülin kullanır, ancak uzun etkili değildir, çünkü pompa kan şekeri seviyesini sabit tutmak için sürekli olarak küçük bir miktar insülin vermek üzere programlanmıştır.

Vücudun gereksinimlerine en iyi şekilde uyan hassas dozlarda hızlı insülin sağlar:

  • Bazal Doz: Vücudun normal işlevleri için (yiyecekler için gerekli olan insülin haricinde) gün boyu (24/7) verilen düşük miktarda insülin. Programlanan oran doktorunuz tarafından belirlenmelidir.
  • Bolus Doz: Yiyeceğiniz yiyeceğe karşılık gelen veya yüksek kan şekeri düzeltmek için belirli zamanlarda alabileceğiniz ilave insülin. İnsülin pompalarında, bolus miktarınızı sağlık uzmanınız tarafından belirlenen ayarlara göre hesaplamanıza yardımcı olan bolus hesaplayıcıları bulunur.
Gün İçerisindeki Bazal ve Bonus İnsülinin Doz Oranları

İnsülin pompası yapay bir pankreas değildir (çünkü bu durum için kan şekeri seviyesinin sürekli izlenir olması gerekir).

İnsülin pompaları insanların kan şekerlerini daha iyi kontrol etmelerine yardımcı olabilir ve çoğu kişi insülin kalemiyle yapılan enjeksiyonlar yerine sürekli insülin pompa sistemini tercih eder.

Yukarıda da bahsedildiği gibi sürekli olarak küçük dozlarda insülin (bazal) veya yemekten sonra kan glukozundaki artışı kontrol etmek için öğün zamanına yakın bir anda bolus insülin dozunu vücuda aktarmak için programlanabilir.

Bu sistem, vücudun normal insülin salınımını en yakın şekilde taklit eder.

https://www.medtronicdiabetes.com/treatments/insulin-pump-therapy
https://www.medtronicdiabetes.com/treatments/insulin-pump-therapy

Pompa ve boru, istediğiniz zaman kolayca çıkarabilir ve yeniden bağlayabilir. Böylece kişi isteğinde aletten bağımsız duş almak veya spor yapmak gibi aktivitelerini yapabilir.

Kimler İnsülin Pompası Kullanabilir ?

İnsülin pompası tüm tip 1 diyabetliler tarafından doktor gözetimi altında olacak şekilde kullanılabilir. Bu durum tamamen bir tercih meselesidir.

Kişinin yaşam tarzı ve en önemlisi de hali hazırda uyguladığı tedaviye karşı vücudunun gösterdiği tepkiyle ilgili bir değerlendirme yapılıp; tercih edilip edilmemesine karar verilmelidir.

Tercih edilmeme sebeplerinden en yaygını kişilerin vücutlarına bağlı bir cihazla gezmek istemediklerinden dolayı olumsuz düşünebilmektedirler.

İnsülin Pompasının Avantajları

  • İnsülin kalemi kullanımına göre daha az enjeksiyon yapılır.
  • İnfüzyon (enjeksiyon) seti 2 ila 3 günde bir değişirken bu süre zarfında insülin kalemi kullanan kişi 15 ila 18 kez iğne yapması gerekir.
  • Pompa, insülinin ayarlanmasında daha hassastır ve kan şekeri seviyesini daha iyi yönetilmesine yardımcı olur.
  • Pompayı etkin kullananlarda daha az kan şekeri düşüklüğü görülür, ki bu sürekli hipoglisemi yaşayan kişilerde çok önemlidir.
  • Düzensiz kan şekeri olan kişilerde HbA1c değerinin dengelemek daha kolaydır.
  • Yemekler ve atıştırmalıklar için doz alımı daha kolaydır.
  • Egzersiz planlaması yapmak daha kolaydır.
  • Sabahın erken saatlerinde sıklıkla yaşanan yüksek kan şekerinin önüne daha kolay geçilir.

İnsülin Pompasının Dezavantajları

  • Tüm gün pompaya insülin için bilgi girmeniz ve birkaç günde bir infüzyon setini değiştirmek gerekir.
  • Pompanın doğru çalıştığından emin olmak için kan şekerinin günde en az dört kez kontrol etmek de dahil olmak üzere güvenle kullanmak gerekir.
  • Pompayı kullanmayı öğrenmek için eğitim almak gerekir; bunun için sağlık ekibiyle birlikte sürekli iletişim halinde olmak gerekir.
  • Pompa sarf malzemeleri pahalıdır.
  • Bazı diyabetliler insanların şeker hastası olduğunun bilinmesini sağlayan bir cihaz giymek istemeyebilir.
  • Sürekli bir cihaz ile birlikte olmaktan dolayı kişiler pompayı kullanmakta rahat hissetmeyebilir.