HbA1c terimi ortalama plazma glikoz konsantrasyonunu tanımlayan glikozlu hemoglobin (A1c) anlamına gelir. Vücutta oksijeni taşıyan kırmızı kan hücreleri içindeki bir protein olan hemoglobin, kanda glikoz ile birleşip ‘glike’ hale geldiğinde gelişir.
Glikozlu hemoglobin (HbA1c) ölçülerek, ortalama kan şekeri düzeyinin haftalar / aylar boyunca hangi değerlerde seyrettiğine dair genel bilgi edinilebilir.
HbA1c ne kadar yüksekse, diyabetle ilişkili komplikasyonların gelişme riski de artar.
HbA1c ortalama kan şekeri ölçümünün doğru bir ortalama değerini nasıl verir?
Vücut şekeri işlediğinde, kan dolaşımındaki glikoz doğal olarak hemoglobinin yapısına katılır.
Hemoglobin ile birleşen glikoz miktarı, o anda vücutta bulunan toplam şeker miktarı ile doğru orantılıdır.
İnsan vücudundaki kırmızı kan hücrelerinin yenilenmeden önce 8-12 hafta boyunca hayatta kalması nedeniyle, glikoz hemoglobin (veya HbA1c) ölçümü, bu süre boyunca ortalama kan şekeri seviyelerini yansıtmak için kullanılabilir ve bu da uzun süreli yararlı bir kan şekeri kontrolü göstergesi sağlar.
Son haftalarda kan şekeri seviyeleri ne kadar yüksekse, HbA1c değeri de o kadar büyük olacaktır.
HbA1c Hedefleri
Diyabeti olan insanlar için HbA1c hedefi: 48 mmol / mol (% 6.5) değerinin üstüne çıkmadığı rakamlardır.
Ancak bunun genel bir hedef olduğunun ve diyabetli bireylerin sağlık ekibiyle birlikte hedefin belirlenmesi gerektiği unutulmamalıdır.
HbA1c için, prediyabet veya diyabetli kişilerin şu şekilde gösterebilir:
| HbA1c | mmol/mol | % |
| Normal | 42 mmol/mol veya altı | % 6.0 veya altında |
| Prediyabet | 42 – 47 mmol/mol | %6.0 – %6.4 |
| Diyabet | 48 mmol/mol ve üstü | %6.5 ve üstü |
HbA1c’yi düşürmenin faydaları nelerdir?
Yüksek HbA1c ile özellikle gözlerde ve böbreklerde bulunan sinirler ve daha kılcal kan damarlarındaki hasarlar arasında güçlü bir bağlantı görülmüştür.
Araştırmalar (UKPDS 35. BMJ 2000;321:405–12) göstermiştir ki, HbA1c’de %1 azalma olması durumunda:
- Diyabete bağlı ölümlerde %21
- Kalp krizi riskinde %14
- Mikrovasküler komplikasyonlarda %37 azalma tespit edilmiştir.
Mikrovasküler komplikasyonlar şunları içerir:
- Retinopati
- Nöropati
- Diyabetik nefropati (böbrek hastalığı)
Araştırmalar ayrıca, HbA1c düzeyinin % 1 oranında azalması tip 2 diyabetli kişilerde şunları göstermiştir:
- Katarakt geçirme olasılığı %19 daha azdır.
- Kalp yetmezliği %16 daha az olasıdır.
- Periferik damar hastalığına bağlı olarak %43 oranında daha az amputasyon veya ölüm görülür
Teoride her glikoz seviyesine karşılık gelen HbA1c değeri vardır. Aşağıdaki tabloda HbA1c değerlerinin altında o değere karşılık gelen glikoz değerleri bulunmaktadır.
| HbA1c | 4.0 | 4.1 | 4.2 | 4.3 | 4.4 | 4.5 | 4.6 | 4.7 | 4.8 | 4.9 |
| Glikoz | 68 | 71 | 74 | 77 | 80 | 82 | 85 | 88 | 91 | 94 |
| HbA1c | 5.0 | 5.1 | 5.2 | 5.3 | 5.4 | 5.5 | 5.6 | 5.7 | 5.8 | 5.9 |
| Glikoz | 97 | 100 | 103 | 105 | 108 | 111 | 114 | 117 | 120 | 123 |
| HbA1c | 6.0 | 6.1 | 6.2 | 6.3 | 6.4 | 6.5 | 6.6 | 6.7 | 6.8 | 6.9 |
| Glikoz | 125 | 128 | 131 | 134 | 137 | 140 | 143 | 146 | 148 | 151 |
| HbA1c | 7.0 | 7.1 | 7.2 | 7.3 | 7.4 | 7.5 | 7.6 | 7.7 | 7.8 | 7.9 |
| Glikoz | 154 | 157 | 160 | 163 | 166 | 169 | 171 | 174 | 177 | 180 |
| HbA1c | 8.0 | 8.1 | 8.2 | 8.3 | 8.4 | 8.5 | 8.6 | 8.7 | 8.8 | 8.9 |
| Glikoz | 183 | 186 | 189 | 192 | 194 | 197 | 200 | 203 | 206 | 209 |
| HbA1c | 9.0 | 9.1 | 9.2 | 9.3 | 9.4 | 9.5 | 9.6 | 9.7 | 9.8 | 9.9 |
| Glikoz | 212 | 214 | 217 | 220 | 223 | 226 | 229 | 232 | 235 | 237 |
| HbA1c | 10.0 | 10.1 | 10.2 | 10.3 | 10.4 | 10.5 | 10.6 | 10.7 | 10.8 | 10.9 |
| Glikoz | 240 | 243 | 246 | 249 | 252 | 255 | 258 | 260 | 263 | 266 |
| HbA1c | 11.0 | 11.1 | 11.2 | 11.3 | 11.4 | 11.5 | 11.6 | 11.7 | 11.8 | 11.9 |
| Glikoz | 269 | 272 | 275 | 278 | 280 | 283 | 286 | 289 | 292 | 295 |
| HbA1c | 12.0 | 12.1 | 12.2 | 12.3 | 12.4 | 12.5 | 12.6 | 12.7 | 12.8 | 12.9 |
| Glikoz | 298 | 301 | 303 | 306 | 309 | 312 | 315 | 318 | 321 | 324 |
| HbA1c | 13.0 | 13.1 | 13.2 | 13.3 | 13.4 | 13.5 | 13.6 | 13.7 | 13.8 | 13.9 |
| Glikoz | 326 | 329 | 332 | 335 | 338 | 341 | 344 | 346 | 349 | 352 |